Pamięć zamordowanym w Palmirach
W ubiegły piątek nowodworscy policjanci na czele z Komendantem Powiatowym nadkomisarzem Markiem Ujazdą brali udział w uroczystości na cmentarzu w Palmirach, upamiętniającej ofiary represji nazistów podczas II wojny światowej. Uczestnikami byli również przedstawiciele sejmu, samorządów, straży pożarnej, straży miejskiej, wojsk różnych formacji, kombatantów, duchowieństwa oraz lokalnej społeczność. Obchody przebiegały w podniosłej i patriotycznej atmosferze.
Palmiry – to jedno z bardziej znanych w Polsce miejsc zbrodni niemieckich w czasie drugiej wojny światowej. Spoczywa tu ponad 2 tys. obywateli polskich, głównie mieszkańców Warszawy. Już na początku okupacji Niemcy zaczęli przeprowadzać w Warszawie (ogród sejmowy, uniwersytecki, dziedzińce koszar) masowe egzekucje. Ponieważ informacje o nich docierały do polskiego społeczeństwa, postanowili wybrać miejsce bardziej odosobnione. Wybór padł na teren Puszczy Kampinoskiej, zwanej od tej pory Palmirami od nazwy wsi Palmiry, przez którą przejeżdżały transporty ze skazańcami. Lokalizacja w centrum lasu stwarzała dogodne warunki do utrzymania tajemnicy, a niewielka odległość od centrum Warszawy (około 30 km) ułatwiała transport.
Pierwsze egzekucje w Palmirach odbyły się już w grudniu 1939 r., następne w styczniu, lutym i kwietniu 1940 r. 14 czerwca 1940 r. po raz pierwszy Niemcy nie zasypali dołów ze zwłokami 20 ofiar. Po tygodniu dokonano w tym miejscu największej egzekucji, a nawet kilku egzekucji – mogiły zostały zapełnione. 20 i 21 czerwca zginęło ponad 360 osób. Ostatnia znana data egzekucji w Palmirach – to 17 lipca 1941 r. Po tej dacie wyjeżdżały z więzień warszawskich transporty więźniów, których śladów nigdy nie odnaleziono, a o których wiadomo, że zginęli.
Już jesienią 1945 r. ruszyły w Palmirach pierwsze prace ekshumacyjne. Kontynuowano je wiosną i latem następnego roku. Prowadziły je ekipy Polskiego Czerwonego Krzyża, a kierowała nimi pani Jadwiga Boryta-Nowakowska. W latach 1946 i 1947 prowadzono także prace ekshumacyjne w innych miejscach na terenie Puszczy Kampinoskiej – w Szwedzkich Górach, Wólce Węglowej, Laskach i na Wydmach Łuże. W 1946 r. rozkopano też trzy mogiły zbiorowe w Stefanowie w lasach Chojnowskich. Ciała pomordowanych złożono na polanie palmirskiej, gdzie powstał Cmentarz-Mauzoleum, zaprojektowany przez plastyczkę i architekta Ewę Śliwińską z pracowni prof. Romualda Gutta. Cmentarz ten jest masowo odwiedzany przez warszawiaków, wycieczki z całej Polski, a nawet z całego świata.
W piątek 14 września odbyła się uroczystość w, w której brali udział policjanci z naszej komendy na czele z Komendantem Powiatowym nadkomisarzem Markiem Ujazdą. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą Polową, której przewodniczył ks. Kard. Józef Glemp . Następnie odbył się apel poległych oraz uroczyste złożenie kwiatów na mogiłach pomordowanych. Cała uroczystość przebiegała w duchu patriotyzmu i miała na celu oddać hołd wszystkim tym, którzy oddali życie za Polskę.
sk
